W związku z wystąpieniem pandemii obowiązywał dotychczas zakaz potrącania kar umownych w zamówieniach publicznych. Od 24 sierpnia 2022 r. zakaz potrąceń został jednak uchylony. Co to oznacza dla wykonawców? Co to oznacza dla zamawiających? Kiedy będzie możliwe potrącenie?
Zakazy skierowane do zamawiającego
Art. 15r1 ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych, dalej jako „ustawa covidowa” zakazywał zamawiającym potrącania kar umownych. W okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii ogłoszonego w związku z COVID-19, i przez 90 dni od dnia odwołania stanu, który obowiązywał jako ostatni, zamawiający nie mógł potrącić kary umownej zastrzeżonej na wypadek niewykonania lub nienależytego wykonania umowy z wynagrodzenia wykonawcy lub z innych jego wierzytelności. Zamawiający nie mógł także dochodzić zaspokojenia z zabezpieczenia należytego wykonania tej umowy.
Jednocześnie bieg terminu przedawnienia roszczeń zamawiającego z tytułu kar umownych nie rozpoczynał się, a rozpoczęty ulegał zawieszeniu.
Uchylenie zakazów
Od 24 sierpnia 2022r. zakaz potrącenia kar umownych już nie obowiązuje. Ustawodawca uchylił art. 15r1 ustawy covidowej. Jednocześnie wprowadził regulację różnicującą terminy dochodzenia roszczeń.
Termin, w którym zamawiający będzie mógł dokonać potrącenia kary umownej uzależniony jest od daty powstania zdarzenia uzasadniającego naliczenie kary umownej. W związku z tym:
- jeżeli zdarzenie powstało do 31 grudnia 2020 r., zamawiający może dokonać potrącenia nie wcześniej niż od 1 października 2022 r.;
- w okresie od 1 stycznia 2021 r. do 31 grudnia 2021 r., zamawiający może dokonać potrącenia nie wcześniej niż od 1 stycznia 2023 r.;
- jeżeli zdarzenie powstało w okresie od 1 stycznia 2022 r. do 24 sierpnia 2022 r., zamawiający dokonać potrącenia nie wcześniej niż od 1 kwietnia 2023 r.
W tych samych wyżej wskazanych terminach zamawiający będzie mógł dochodzić zaspokojenia roszczeń o zapłatę kary umownej z zabezpieczenia należytego wykonania umowy.
Dochodzenie zaspokojenia z zabezpieczenia
Wprowadzono również regulacje dotyczące sytuacji, gdy zabezpieczenie należytego wykonania umowy wygasa przed terminem, w którym zamawiający będzie mógł skutecznie dochodzić zaspokojenia z tego zabezpieczenia.
Zamawiający może dochodzić zaspokojenia z zabezpieczenia należytego wykonania umowy jeszcze przed upływem wyżej określonych terminów na dochodzenie roszczeń, jeżeli upływa okres ważności tego zabezpieczenia. Przy czym dla roszczeń powstałych:
- do 31 grudnia 2020 r. – zamawiający może dochodzić wcześniej zapłaty, jeżeli zabezpieczenie wygasa w okresie od 24 sierpnia 2022 r. do 13 października 2022 r.,
- w okresie od 1 stycznia 2021 r. do 31 grudnia 2021 r. – zamawiający może dochodzić wcześniej zapłaty, jeżeli zabezpieczenie wygasa w okresie od 24 sierpnia 2022 r. do 13 stycznia 2023 r.,
- w okresie od 1 stycznia 2022 r. do 24 sierpnia 2022 r. – zamawiający może dochodzić wcześniej zapłaty, jeżeli zabezpieczenie wygasa w okresie od 24 sierpnia 2022 r. do 13 kwietnia 2023 r.
Zamawiający nie będzie jednak mógł wcześniej skorzystać z zabezpieczenia, jeżeli wykonawca, na 14 dni przed upływem ważności zabezpieczenia, każdorazowo przedłuży jego ważność lub wniesie nowe zabezpieczenie. Warunki zabezpieczenia musi zaakceptować zamawiający.
