Celem postępowania o udzielenie zamówienia publicznego jest wyłonienie wykonawcy dającego gwarancję należytej realizacji zamówienia, najwyższej możliwej jakości, terminowości oraz zgodności realizacji zamówienia z wymaganiami zamawiającego. Instytucja warunków udziału w postępowaniu odgrywa więc kluczową rolę w wyłonieniu odpowiedniego wykonawcy.
Zgodnie z art. 112 Pzp zamawiający określa warunki udziału w postępowaniu w sposób proporcjonalny do przedmiotu zamówienia oraz umożliwiający ocenę zdolności wykonawcy do należytego wykonania zamówienia, w szczególności wyrażając je jako minimalne poziomy zdolności. Warunki udziału w postępowaniu mogą dotyczyć zdolności do występowania w obrocie gospodarczym, uprawnień do prowadzenia określonej działalności gospodarczej lub zawodowej, o ile wynika to z odrębnych przepisów, sytuacji ekonomicznej lub finansowej oraz zdolności technicznej lub zawodowej.
Weryfikacja sytuacji ekonomicznej wykonawcy
Zamawiający często wymagają wykazania posiadania polisy ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej. Uczestnicy postępowania o udzielenie zamówienia publicznego miewają mylne wyobrażenie celu, w jakim warunek ten został ustanowiony. Zakładają, że wykazanie posiadania polisy OC służy zabezpieczeniu realizacji przedmiotu umowy. Tymczasem istotą tego warunku jest weryfikacja sytuacji ekonomicznej i finansowej wykonawcy.
Stanowisko KIO
Celem wykazania posiadania polisy OC jest potwierdzenie, że wykonawca posiada odpowiednią stabilnością finansową, pozwalającą na realizację zamówienia aż do momentu, w którym otrzyma należne wynagrodzenie od zamawiającego. Istotą posiadania polisy OC jest potwierdzenie wiarygodności ekonomicznej wykonawcy, gdyż samo zawarcie umowy ubezpieczenia wymaga weryfikacji przez ubezpieczyciela zdolności finansowej danego podmiotu. Potwierdza to stanowisko Krajowej Izby Odwoławczej wyrażone w wyroku z dnia 19 sierpnia 2022 r. sygn. akt: KIO 1933/22:
„Odnosząc się do zarzutów dotyczących polisy należy wskazać, że celem jej przedłożenia jest sprawdzenie zdolności ekonomicznej i finansowej wykonawcy pod kątem zdolności wykonawcy do ubezpieczenia własnej działalności na żądaną przez zamawiającego sumę i możliwości uzyskania ubezpieczenia. To ubezpieczyciel weryfikuje w takich sytuacjach dany podmiot zamierzający zawrzeć umowę ubezpieczenia pod względem jego wiarygodności, uczciwości gospodarczej oraz możliwości zapłaty składek (tak: wyrok Sąd Okręgowy we Wrocławiu z dnia 14 lipca 2011 r. o sygn. akt X Ga 213/11). Żądanie przez Zamawiającego złożenia polisy OC w celu wykazania spełnienia warunku udziału w postępowaniu dotyczącego sytuacji ekonomicznej lub finansowej jest zatem swego rodzaju przerzuceniem na profesjonalny podmiot – tj. ubezpieczyciela – analizy zdolności finansowej danego wykonawcy. Uzasadnionym jest przyjęcie, że wykazanie posiadania stosownej polisy ubezpieczenia na etapie oceny spełniania warunków udziału w postępowaniu ma na celu wykazanie się przez wykonawcę określonym statusem ekonomiczno-finansowym, nie zaś ubezpieczenie danej inwestycji czy przedsięwzięcia gospodarczego, które jest przedmiotem zamówienia”.
Podobnie w wyroku z 16 maja 2022 r. sygn.. akt: KIO 1052/22: „Ubezpieczenie OC nie oznacza ubezpieczenia realizacji konkretnego przedmiotu zamówienia, lecz jest ubezpieczeniem wykonawcy i ma służyć do potwierdzania spełniania warunku udziału w postępowaniu, tj. wiarygodności ekonomicznej wykonawcy.”[1]
Podsumowanie
Wykazanie posiadania polisy OC na etapie spełniania warunków udziału w postępowaniu ma na celu weryfikację stabilności finansowej wykonawcy, a nie zabezpieczenie realizacji samego zamówienia. Wprowadzenie tego wymogu umożliwia zamawiającemu ocenę wiarygodności ekonomicznej wykonawcy w sposób zgodny z zasadą proporcjonalności i przejrzystości. Stanowi to jeden z fundamentów skutecznego procesu udzielania zamówień publicznych, dlatego też środek ten jest często stosowany przez zamawiających.
[1]Wyrok Krajowej Izby Odwoławczej z dnia 16 maja 2022 r. KIO 1052/22
