Prawo zamówień publicznych wprowadza liczne odrębności dotyczące udzielania zamówień w obszarze obronności i bezpieczeństwa. Mają one istotny wpływ na przebieg postępowania oraz sytuację wykonawców. Jedną z najważniejszych różnic jest termin (dzień), na jaki muszą być aktualne podmiotowe środki dowodowe (PŚD) oraz oświadczenie dotyczące niepodlegania wykluczeniu, spełniania warunków udziału lub kryteriów selekcji.
Jakie zachodzą odrębności w zakresie aktualności PŚD i oświadczenia dla zamówień z dziedzin obronności i bezpieczeństwa?
Zamówienia w dziedzinach obronności i bezpieczeństwa są udzielane co do zasady w trybie przetargu ograniczonego. To oznacza, że wykonawcy najpierw składają wnioski o dopuszczenie do udziału w postępowaniu. Następnie oferty mogą składać jedynie wykonawcy dopuszczeni do udziału w postępowaniu.
Zasadą w Pzp (w innych trybach) jest, że wykonawca ubiegający się o udzielenie zamówienia składa oświadczenie o niepodleganiu wykluczeniu, spełnieniu warunków udziału lub kryteriów selekcji wraz z ofertą lub wnioskiem o udział w postępowaniu, które jest aktualne na dzień złożenia tej oferty lub wniosku. Natomiast podmiotowe środki dowodowe są składane na wezwanie zamawiającego przez wykonawcę, którego oferta została najwyżej oceniona. Mają być one aktualne na dzień ich składania.
W zamówieniach z dziedzin obronności i bezpieczeństwa zasada ta nie znajduje zastosowania. W tym przypadku Pzp jest bardziej rygorystyczne. Zarówno podmiotowe środki dowodowe, jak i oświadczenie, muszą być aktualne nie później niż na dzień składania wniosków o dopuszczenie do udziału w postępowaniu, a w przypadku negocjacji bez ogłoszenia – nie później niż na dzień składania ofert.
Przez dzień składania wniosków lub ofert rozumie się termin wyznaczony przez zamawiającego, a nie faktyczny dzień złożenia oferty lub wniosku przez konkretnego wykonawcę.
Jakie są skutki wymogu aktualności w postępowaniach o udzielenie zamówienia z dziedzin obronności i bezpieczeństwa?
PŚD muszą potwierdzać spełnianie warunków udziału właśnie na dzień składania ofert lub wniosków, a nie dopiero na moment ich faktycznego przedłożenia. W praktyce powoduje to konieczność przedstawienia wymaganych dokumentów już jako załącznik do oferty lub wniosku.
Ta sama zasada obowiązuje przy uzupełnianiu lub poprawianiu dokumentów. Składane w odpowiedzi na wezwania dokumenty muszą potwierdzać, że już w dniu składania wniosków/ofert wykonawca nie podlegał wykluczeniu.
Czy zawsze złożenie dokumentu datowanego później będzie skutkowało odrzuceniem oferty lub wniosku wykonawcy?
Najczęściej złożenie w odpowiedzi na wezwanie do uzupełnienia/poprawienia dokumentu aktualnego na dzień składania wniosków o dopuszczenie do udziału w postępowaniu oznaczać będzie konieczność złożenia dokumentu wystawionego nie później niż w dniu składania wniosków.
Co do zasady przedstawienie dokumentów wystawionych później niż na dzień złożenia oferty/wniosku będzie skutkować odrzuceniem oferty/wniosku wykonawcy. Możliwe jest złożenie dokumentu, który co prawda został wystawiony później niż dzień składania wniosków o dopuszczenie do udziału w postępowaniu, jednak z jego treści można wywnioskować, że okoliczności, które potwierdza, istniały również w dniu składania wniosków.
Przykładowo, wydruk z rejestru przedsiębiorców KRS, uzyskany po terminie składania ofert, może zostać uznany za prawidłowy, jeśli dane w nim zawarte (treść wpisów) potwierdzają stan istniejący na dzień składania wniosków.
Podsumowanie
W zamówieniach z dziedzin obronności i bezpieczeństwa obowiązują bardziej restrykcyjne wymogi dotyczące aktualności dokumentów niż w zamówieniach klasycznych. Oświadczenia i podmiotowe środki dowodowe muszą potwierdzać stan na dzień wyznaczony przez zamawiającego jako termin składania wniosków o dopuszczenie do udziału w postępowaniu lub ofert. Dotyczy to również dokumentów składanych w odpowiedzi na wezwanie do uzupełnienia/poprawienia dokumentu. Ma to istotne znaczenie praktyczne. Ogranicza bowiem możliwość późniejszego uzupełniania dokumentów i zwiększa ryzyko odrzucenia wniosku o dopuszczenie do udziału w postępowaniu.
