Zamawiający prowadząc postępowania o udzielenie zamówień publicznych wymagają niekiedy od wykonawców posiadania określonego doświadczenia jako warunku udziału w postępowaniu. Wykonawcy na spełnienie tego warunku zobowiązani są przedłożyć zamawiającemu nie tylko wykaz usług, dostaw bądź wykonanych robót budowlanych, ale także dowody potwierdzające ich należyte wykonanie. Dowodami takiego należytego wykonania są najczęściej referencje.
Na wstępie, wskazać należy, że dowodem na należyte wykonanie dostaw, usług lub robót budowlanych są referencje lub inaczej nazwane dokumenty. Niezależnie od nazwy dokument muszą potwierdzać należyte ich wykonanie. Nie jest zatem wymagane, aby wykonawcy ubiegający się o udzielenie zamówień publicznych dysponowali dokumentami nazwanymi referencjami. To treść dokumentu decyduje o posiadaniu doświadczenia należytego wykonania usług, dostaw lub wykonanych robót budowlanych, a nie jego nazwa.
W związku z powyższym, dla uznania spełnienia warunku w postępowaniu, oprócz wykazu zrealizowanych lub realizowanych usług, dostaw lub robót budowlanych należy dołączyć również dokument potwierdzający. Wątpliwości niekiedy budzi jednak, co tak naprawdę powinno wynikać z takiego dokumentu potwierdzającego. Czy konieczne jest zawieranie w referencjach szczegółowych informacji dotyczących zrealizowanego lub realizowanego zamówienia?
Referencje to oświadczenie wiedzy
Wiadomym jest, że referencje mają potwierdzać należyte wykonanie lub wykonywanie realizacji. Referencje nie stanowią oświadczenia woli, a są oświadczeniem wiedzy. Musi wynikać z nich określona treść. Z uwagi na fakt, że referencje są ogólne oraz wystawiane w celu posłużenia się nimi w przyszłości w różnych postępowaniach, nie muszą zawierać szczegółowych informacji na temat realizacji zamówienia. Wykonawcy ubiegający się o wystawienie referencji nie mają wpływu na ich treść. Nie jest to bowiem dokument wystawiany oddzielnie, na każdą potrzebę jego złożenia, jako spełnienie warunku udziału w kolejnych postępowaniach.
Co potwierdzają referencje?
Rolą referencji jest potwierdzenie należytego wykonania umowy, co wynika wprost z § 9 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia z dnia 23 grudnia 2020 r. w sprawie podmiotowych środków dowodowych oraz innych dokumentów lub oświadczeń, jakich może żądać zamawiający od wykonawcy (Dz. U. z 2020 r. poz. 2415).
Zgodnie z orzecznictwem KIO treść referencji nie musi w całości potwierdzać spełniania warunku udziału w postępowaniu. Nie taka jest bowiem rola tego dokumentu. W celu spełnienia warunku udziału w postępowaniu dołącza się wykaz usług. Referencje potwierdzają jedynie należyte wykonanie realizacji wskazanych w tym wykazie. Co więcej, z referencji nie musi wynikać ani pełen zakres danego zadania, ani kwota realizacji zamówienia. Z referencji ma wynikać jedynie wykonanie lub wykonywanie należyte zamówienia. Podkreślić należy, że stwierdzenie w referencjach wyłącznie, że usługi, dostawy lub roboty budowlane zostały wykonane, bez wskazania jak zostały wykonane, nie stanowi potwierdzenia należytego wykonania zamówienia. W referencjach powinno być bowiem wprost wskazane należyte wykonanie zamówienia, a nie jedynie jego wykonanie.
Podsumowanie
Wobec powyższego, warunkiem koniecznym uznania referencji za poprawne jest potwierdzenie w nich należytego wykonania lub wykonywania zamówienia. Jeżeli zatem referencje potwierdzają należyte wykonanie dostaw, usług lub robót budowlanych, to cel, dla którego jest wymagane złożenie referencji, został osiągnięty.
