Wydawałoby się, że po wielu latach stosowania Prawa zamówień publicznych nie ma problemów z dopuszczalnym sposobem wniesienia wadium. Przepisy regulują tę kwestię kompleksowo, a katalog dopuszczalnych form wniesienia wadium jest zamknięty. Mimo to, wykonawcy miewają wątpliwość co do możliwości wniesienia wadium poprzez wpłacenie pieniędzy w gotówce w kasie zamawiającego. Czy jest to więc dopuszczalne?
Według Pzp wadium może być wnoszone według wyboru wykonawcy, w:
- pieniądzu,
- gwarancjach bankowych,
- gwarancjach ubezpieczeniowych lub
- poręczeniach udzielanych przez wyspecjalizowane podmioty (o których mowa w art. 6b ust. 5 pkt 2 ustawy z dnia 9 listopada 2000 r. o utworzeniu Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości).
Prawo zamówień publicznych wskazuje, że „Wadium wnoszone w pieniądzu wpłaca się przelewem na rachunek bankowy wskazany przez zamawiającego” (art. 97 ust. 8). Brak jest przy tym przepisu, który wskazywałby wprost na możliwość wpłaty wadium w postaci gotówkowej w kasie zamawiającego. Literalne brzmienie Pzp należałoby rozumieć w ten sposób, że środki muszą do zamawiającego wpłynąć przelewem. Ta kwestia nie jest jednak tak oczywista. A co, gdy wykonawca wpłaci środki w kasie zamawiającego, a zamawiający przekaże je na swój rachunek bankowy?
Stanowisko KIO na podstawie poprzednio obowiązującej ustawy
W kwestii prawidłowości wniesienia wadium poprzez wpłacenie pieniędzy w kasie zamawiającego wielokrotnie orzekała Krajowa Izba Odwoławcza.
Zgodnie z poprzednio obowiązującą ustawą Prawo zamówień publicznych z 2004 r. Krajowa Izba Odwoławcza orzekała o braku możliwości wykluczenia wykonawcy, w sytuacji, gdy wadium wniesiono poprzez wpłacenie środków w kasie zamawiającego. Wskazane orzecznictwo wydano jednak w oparciu o inne brzmienie przepisów niż obecnie obowiązujące regulacje.
Pzp z 2004 r. w brzmieniu do 27 lipca 2016 r. nakazywało wykluczenie z postępowania wykonawcy, jeżeli nie wniósł wadium do upływu terminu składania ofert. Orzecznictwo Krajowej Izby Odwoławczej wskazywało więc, że wykluczyć można wykonawcę wyłącznie, gdy nie wniósł wadium w ogóle. Skoro zamawiający dysponuje kwotą wadium w chwili upływu terminu składania ofert, to znaczy, że wykonawca wniósł wadium. Co prawda zrobił to nieprawidłowo, jednak wadium wniesiono.
Jak przykładowo wskazano w uchwale Krajowej Izby Odwoławczej z dnia 7 stycznia 2010 r., sygn. akt: KIO/KD 55/09: „Uwzględniając brzmienie przepisu art. 24 ust. 2 pkt 4 ustawy p.z.p. nakazującego wykluczenie wykonawcy w przypadku, gdy nie wniósł on wadium stwierdzić należy, że wniesienie wadium niezgodnie co do sposobu („gotówka” zamiast „przelew”), ale prawidłowo co do formy („pieniądz”) nie jest usankcjonowane wykluczeniem wykonawcy, a zatem wykluczenie wykonawcy w takim przypadku jest sprzeczne z przepisem art. 24 ust. 2 pkt 4 ustawy p.z.p. i stanowi jego naruszenie”.
Aktualne przepisy
Powyższe orzecznictwo jest już jednak nieaktualne. Zgodnie z obecnym brzmieniem Pzp podstawą odrzucenia oferty jest nie tylko niewniesienie wadium, ale również wniesienie wadium w sposób nieprawidłowy. Skoro wadium w pieniądzu należy wnieść przelewem, to jedyną prawidłową formą wniesienia wadium będzie forma bezgotówkowa. Wadium wpłacone do kasy zamawiającego, nawet jeżeli ostatecznie wpłynie na konto bankowe zamawiającego przed upływem terminu składania ofert, będzie wniesione nieprawidłowo. Oferta wykonawcy, który wniesie wadium w ten sposób powinna zostać odrzucona.
Wyłączenie możliwości wnoszenia wadium w gotówce ma na celu wyeliminowanie możliwości wprowadzania do obrotu pieniędzy pochodzących z nielegalnych lub nieujawnionych źródeł.
