W ramach sankcji związanych z wojną w Ukrainie wprowadzono nowe przesłanki wykluczenia wykonawcy z postępowania o udzielenie zamówienia publicznego lub konkursu. Obowiązują też kary pieniężne dla wykonawców, którzy podlegając wykluczeniu, ubiegają się o udzielenie zamówienia lub dopuszczenie do udziału w konkursie. Lista osób i podmiotów objętych sankcjami obowiązuje od 26 kwietnia 2022r.
Podmioty objęte wykluczeniem
Lista osób i podmiotów objętych sankcjami w związku z wojną w Ukrainie została opublikowana na stronie internetowej Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji. Lista dostępna jest pod linkiem https://www.gov.pl/web/mswia/lista-osob-i-podmiotow-objetych-sankcjami. Wobec podmiotów i osób wpisanych na tę listę stosuje się sankcje, w tym wykluczenie z postępowania o udzielenie zamówienia publicznego lub konkursu.
Zgodnie z nowymi uregulowaniami, z postępowania o udzielenie zamówienia publicznego lub konkursu wyklucza się:
- wykonawcę oraz uczestnika konkursu wymienionego w wykazach określonych w rozporządzeniach Rady Unii Europejskiej, albo wpisanego na listę na podstawie decyzji o wpisie na listę rozstrzygającą o zastosowaniu środka w postaci wykluczenia,
- wykonawcę oraz uczestnika konkursu, którego beneficjentem rzeczywistym jest:
– osoba wymieniona w w/w wykazach albo wpisana na listę, lub
– będąca takim beneficjentem rzeczywistym od dnia 24 lutego 2022 r., o ile została wpisana na listę na podstawie decyzji, - wykonawcę oraz uczestnika konkursu, którego jednostką dominującą jest:
– podmiot wymieniony w w/w wykazach albo wpisany na listę, lub
– będący taką jednostką dominującą od dnia 24 lutego 2022 r., o ile został wpisany na listę na podstawie decyzji.
Skutki wykluczenia
W przypadku wykonawcy lub uczestnika konkursu wykluczonego na powyższej podstawie, zamawiający:
- odrzuca wniosek o dopuszczenie do udziału w postępowaniu o udzielnie zamówienia publicznego lub wniosek o dopuszczenie do udziału w konkursie,
- odrzuca ofertę takiego wykonawcy lub uczestnika konkursu,
- nie zaprasza go do złożenia oferty wstępnej, oferty podlegającej negocjacjom, oferty dodatkowej, oferty lub oferty ostatecznej,
- nie zaprasza go do negocjacji lub dialogu, a także nie prowadzi z takim wykonawcą negocjacji lub dialogu,
- nie zaprasza do złożenia pracy konkursowej lub nie przeprowadza oceny pracy konkursowej,
odpowiednio do trybu postępowania oraz etapu prowadzonego postępowania.
Kara pieniężna
Karze pieniężnej podlegają podmioty, które podlegają wykluczeniu i które w okresie tego wykluczenia:
- ubiegają się o udzielenie zamówienia publicznego lub dopuszczenie do udziału w konkursie, lub
- biorą udział w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego lub w konkursie.
Kara zostanie nałożona więc w przypadku złożenia przez wykonawcę wniosku o dopuszczenie do udziału w postępowaniu lub konkursie, złożenia oferty, przystąpienia do negocjacji lub złożenia pracy konkursowej.
Karę pieniężną nakłada Prezes Urzędu Zamówień Publicznych, w drodze decyzji, a jej wysokość może wynieść nawet 20 000 000 zł.
Do jakich postępowań stosować nowe przesłanki wykluczenia?
Wykluczenie z postępowania oraz kary pieniężne znajdą zastosowanie do postępowań i konkursów:
- prowadzonych na podstawie przepisów Pzp,
- wyłączonych spod stosowania ustawy Pzp,
- do których nie stosuje się przepisów Pzp tj. do zamówień i konkursów o wartości mniejszej niż 130 000 złotych.
Postępowania wszczęte i niezakończone, a wykluczenie
Wykluczenie ma zastosowanie również w postępowaniach wszczętych przed dniem wejścia w życie nowych przepisów, tj. dniem 16 kwietnia 2022 r. Wykonawcę można wykluczyć na każdym etapie postępowania.
W postępowaniach wszczętych i niezakończonych do 16 kwietnia 2022 r., zamawiający mają obowiązek dostosować dokumenty postępowania do nowych przesłanek wykluczenia. Dostosowanie takie ma zastosowanie tylko przed upływem terminu składania odpowiednio ofert lub wniosków o dopuszczenie do udziału w konkursie lub prac konkursowych.
Natomiast w przypadku, gdy termin otwarcia ofert lub wniosków o dopuszczenie do udziału w konkursie lub prac konkursowych już upłynął, zamawiający nie ma możliwości wprowadzenia zmian w dokumentacji. W takim przypadku jednak zamawiający musi zweryfikować, czy wykonawcy nie podlegają wykluczeniu zgodnie z nowymi przepisami.
Nowe przesłanki wykluczenia, a zakaz udziału rosyjskich wykonawców w zamówieniach
Powyższe przesłanki wykluczenia są dodatkowe w stosunku do przesłanek przewidzianych dotychczas w Pzp. Nowe podstawy wykluczenia wykonawców stanowią odrębną, w stosunku do zakazu udziału rosyjskich wykonawców w zamówieniach, podstawę wykluczenia wykonawcy z postępowania.
O zakazie udziału rosyjskich wykonawców w zamówieniach więcej w naszym poprzednim artykule: Zakaz udziału rosyjskich wykonawców w zamówieniach publicznych.
Praktyczne konsekwencje
Zarówno zakaz udziału rosyjskich wykonawców, jak i nowe podstawy wykluczenia wykonawców w praktyce budzą wiele wątpliwości. Wychodząc naprzeciw pojawiającym się problemom Urząd Zamówień Publicznych przygotował na swojej stronie internetowej specjalną zakładkę poświęconą pytaniom i odpowiedziom w tym zakresie.
