Często w postępowaniach o udzielenie zamówienia publicznego w zakresie organizacji usług turystycznych zamawiający nie przewidują, jako warunku udziału w postępowaniu, posiadania uprawnień do prowadzenia działalności turystycznej. Wykonawcy z ustawowymi uprawnieniami bezskutecznie konkurują z podmiotami, które ich nie posiadają a oferują jedynie korzystniejsze ceny. Odpowiednie stosowanie przepisów Pzp może zapobiec psuciu rynku zamówień publicznych na usługi turystyczne.
Ustawa Pzp daje zamawiającym możliwość określenia w warunkach udziału w postępowaniu wymogu posiadania uprawnień do prowadzenia określonej działalności gospodarczej lub zawodowej, o ile wynika to z odrębnych przepisów. To doskonałe rozwiązanie, aby zapewnić jak najwyższy poziom świadczonych usług, a przede wszystkim bezpieczeństwo.
Usługi turystyczne – regulowana działalność gospodarcza
Świadczenie usług turystycznych jest regulowaną działalnością gospodarczą. Znajduje się pod specjalnym nadzorem państwa i wymaga od przedsiębiorców spełniania w trakcie jej prowadzenia określonych wymogów, w szczególności wymogów finansowych. Wymogi te dotyczą przede wszystkim zapewnienia bezpieczeństwa klientom na wypadek niewypłacalności przedsiębiorstwa poprzez różne formy zabezpieczeń finansowych na pokrycie kosztów kontynuacji imprezy turystycznej, powrotu z imprezy turystycznej przerwanej lub zwrotu wpłat lub części wpłat wniesionych za imprezy niezrealizowane. Wykonywanie takiej działalności wymaga uzyskania wpisu do rejestru organizatorów turystyki i przedsiębiorców ułatwiających nabywanie powiązanych usług turystycznych. Natomiast wpis do rejestru działalności regulowanej stanowi podstawę do podjęcia legalnej działalności w zakresie organizacji imprez turystycznych.
Co więcej, ustawa z dnia 24 listopada 2017 r. o imprezach turystycznych i powiązanych usługach turystycznych przewiduje sankcje w postaci grzywny, kary ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 3 w przypadku prowadzenia działalności w zakresie organizowania imprez turystycznych lub ułatwiania nabywania powiązanych usług turystycznych bez wymaganego wpisu do rejestru.
Czy wobec powyższego nie należy uznać za niedopuszczalne udział w postępowaniach o udzielenie zamówienia publicznego w zakresie organizacji usług turystycznych podmiotów nieuprawnionych?
Stanowisko KIO
Warto przytoczyć w tym miejscu niedawne rozstrzygnięcie KIO, w sprawie, którą prowadzili w imieniu skarżącego wykonawcy prawnicy Kancelarii Radców Prawnych Bieluk i Partnerzy. Wprawdzie omawiane zagadnienie nie było meritum odwołania, jednak dodatkowo zwrócono na nie uwagę.
Zamawiający nie określił w warunkach udziału w postępowaniu, obowiązku posiadania uprawnień do prowadzenia określonej działalności gospodarczej lub zawodowej, a zamówienie dotyczyło właśnie organizacji usług turystycznych.
Wykonawca, którego ofertę wybrano jako najkorzystniejszą, nie posiadał uprawnień do prowadzenia działalności turystycznej. Świadczył o tym brak wpisu do odpowiedniego rejestru działalności regulowanej.
W rozstrzygnięciu KIO wskazała, że „nawet w sytuacji, gdy Zamawiający nie wymagał złożenia dokumentów na potwierdzenie posiadania uprawnień do realizacji zamówienia, Zamawiający powinien wyjaśnić te kwestię właśnie w sytuacji, gdy jest wątpliwie, czy podmiot posiada takie uprawnienia. Zamawiający nie ma pewności, że Wykonawca takie uprawnienia będzie posiadał na etapie realizacji zamówienia. Nie jest uprawnione zawarcie umowy z Wykonawcą, który nie posiada uprawnień do realizacji zamówienia”.
Podsumowanie
Z uwagi na niewielką szkodliwość czynu, naruszenia obowiązku posiadania uprawnień do prowadzenia działalności turystycznej są ignorowane. Jednak w skali całego kraju należy to uznać za poważny problem branży, w szczególności rynku zamówień publicznych na usługi turystyczne. Zamawiający mogą wpłynąć na poprawę tej sytuacji, precyzyjne określając w warunkach udziału w postępowaniu wymóg posiadania uprawnień do świadczenia usług turystycznych.
