Dotychczas zamawiający przewidując możliwość zaoferowania rozwiązań równoważnych opisywał przedmiot zamówienia poprzez dodanie wyrażenia „lub równoważne”. Natomiast przepisy obowiązujące od 1 stycznia 2021 r. zobowiązują zamawiającego do szerszego opisania równoważności. Obecnie zamawiający ma obowiązek uwzględnić w opisie przedmiotu zamówienia kryteria stosowane w celu oceny równoważności.
Rozwiązania równoważne
Zamawiający, zgodnie z ustawą, dopuszcza rozwiązania równoważne w przypadku, gdy przedmiot zamówienia można opisać wyłącznie przez wskazanie znaków towarowych, patentów, pochodzenia, źródła czy szczególnego procesu, który charakteryzuje produkty lub usługi dostarczane przez konkretnego wykonawcę.
Zamawiający dopuszcza rozwiązania równoważne poprzez dodanie do danego wymogu sformułowania „lub równoważne”, a także opisanie kryteriów równoważności. Wykonawca natomiast ma obowiązek udowodnienia równoważności oferowanych rozwiązań.
Dotychczasowy stan prawny
W przepisach ustawy Pzp2004 nie przewidziano obowiązku opisywania przez zamawiającego kryteriów równoważności oferowanych rozwiązań. Ustawa przewidywała, że dopuszczenie rozwiązań równoważnych przez zamawiającego odbywa się wyłącznie poprzez wskazanie wyrazów „lub równoważny”.
W praktyce samo dodanie sformułowania „lub równoważny” okazało się problematyczne. Brak informacji co do zakresu dopuszczalnej równoważności, przysparzał wielu problemów zarówno wykonawcom, jak i zamawiającym. Nie było bowiem możliwe określenie, jakie parametry bądź właściwości danego produktu czy też usługi są równoważne, ani w jaki sposób należy udowodnić, a zarazem ocenić, wspomnianą równoważność.
KIO w swych orzeczeniach wielokrotnie wskazywała na konieczność opisu istotnych dla zamawiającego cech i parametrów, na podstawie których będzie oceniania równoważność.
Obecnie obowiązujące przepisy
W ustawie Pzp2019 zasady dotyczące opisu równoważności uległy rozszerzeniu. Obowiązująca ustawa wprost nakłada na zamawiającego obowiązek wskazania w opisie przedmiotu zamówienia, jakie kryteria stosowane będą w celu oceny równoważności. Zamawiający musi więc wskazać, które cechy oferowanego rozwiązania uważa za istotne i które muszą być minimalnie spełnione, aby nie było wątpliwości co do jego równoważności.
W celu dopuszczenia rozwiązań równoważnych w opisie przedmiotu zamówienia należy zawrzeć sformułowanie „lub równoważne” oraz szczegółowo opisać kryteria, na podstawie których odbywać się będzie weryfikacja czy oferowane rozwiązanie jest równoważne.
Wprowadzenie w ustawie Pzp2019 powyższego obowiązku powoduje, że brak wskazania przez zamawiającego w opisie przedmiotu zamówienia kryteriów równoważności będzie mogło stanowić podstawę do wniesienia odwołania.
Wprowadzoną zmianę należy ocenić pozytywnie, ponieważ obowiązek formułowania kryteriów oceny równoważności korzystnie wpłynie na przejrzystość postępowania oraz równe traktowanie wykonawców w procesie udzielania zamówienia publicznego.
