Dotychczasowe Pzp nie określało skutków upływu terminu związania ofertą. Poprzednia ustawa nie regulowała zwłaszcza kwestii udzielenia zamówienia wykonawcy, gdy termin związania ofertą już upłynął. Jednak w doktrynie i orzecznictwie ukształtowano pogląd, że upływ terminu związania ofertą nie stanowi przeszkody w wyborze oferty jako najkorzystniejszej, a w konsekwencji zawarcia umowy z wyłonionym wykonawcą. Obowiązujące Pzp przesądza wprost o możliwości wyboru oferty po upływie terminu związania ofertą.
Termin związania ofertą
Związanie ofertą oznacza, że przez określony czas wykonawca nie może zmienić treści złożonej oferty i odmówić podpisania umowy na warunkach określonych w ofercie. Zamawiający ma natomiast prawo żądać od wykonawcy wykonania zamówienia zgodnie z ofertą i na warunkach w niej określonych. Uchylanie się od zawarcia umowy skutkuje zatrzymaniem przez zamawiającego wadium, jeżeli wymóg jego złożenia został przewidziany w danym postępowaniu.
Obowiązujące przepisy
Zarówno na gruncie dotychczasowego stanu prawnego, jak i zgodnie z nową ustawą, podstawową zasadą jest, że zamawiający wybiera ofertę najkorzystniejszą w terminie związania ofertą określonym w dokumentach zamówienia.
Powyższa zasada została obecnie doprecyzowana. Gdy termin związania ofertą upłynął przed wyborem oferty najkorzystniejszej, zamawiający wzywa wykonawcę, którego oferta otrzymała najwyższą ocenę, do wyrażenia pisemnej zgody na wybór jego oferty. Zamawiający jednocześnie wyznacza wykonawcy termin na wyrażenie powyższej zgody.
Zgoda wykonawcy
Co istotne, wykonawca powinien wyrazić zgodę na wybór jego oferty w formie pisemnej i w terminie wyznaczonym przez zamawiającego.
O ile wykonawca wyrazi zgodę na wybór jego oferty, upływ terminu związania ofertą nie będzie stanowił podstawy do odrzucenia oferty. Natomiast, w przypadku gdy wykonawca nie wyrazi pisemnej zgody na wybór jego oferty po upływie terminu związania ofertą, jego oferta podlega odrzuceniu. Z upływem terminu związania ofertą zamawiający traci uprawnienie do zatrzymania wadium, jeżeli wykonawca odmówi wyrażenia zgody na wybór jego oferty.
Dalsze postępowanie
W przypadku gdy wykonawca, którego oferta otrzymała najwyższą ocenę, nie wyrazi zgody na wybór oferty po upływie terminu związania ofertą, zamawiający zwraca się o wyrażenie takiej zgody do kolejnego wykonawcy, którego oferta otrzymała w kolejności najwyższą ocenę.
Jak wskazano w uzasadnieniu projektu nowej ustawy, jeżeli kolejny wykonawca wyrazi zgodę na wybór jego oferty, zamawiający nie będzie musiał dokonywać ponownej oceny ofert. Zamawiający będzie mógł oprzeć się na przeprowadzonej już ocenie. Jeżeli jednak zamawiający uzna to za potrzebne, będzie mógł również przeprowadzić ocenę ofert ponownie.
Podsumowanie
Zgodnie z przepisami obowiązującymi od 1 stycznia 2021 r., zamawiający może za zgodą wykonawcy wybrać złożoną przez niego ofertę po upływie terminu związania ofertą. Wprowadzone rozwiązanie rozstrzyga o możliwości zawierania umów o udzielenie zamówienia publicznego w sytuacjach, gdy nie było możliwe dokonanie wyboru oferty najkorzystniejszej w terminie związania ofertą.
